Gırtlak; yutağın önünde, ses tellerinin olduğu bölgedir. Nefes borusu ile devam eder ve adem elması olarak adlandırılan boyundaki çıkıntılı bölümün olduğu yerdir. Yutak, gırtlağın üzerindedir ve yemek borusu olarak gırtlağın arkasından aşağı doğru devam eder. Burun veya ağızdan solunan hava, gırtlak yolu ile ses tellerinin arasından geçerek nefes borusuna ve akciğerlere ulaşır. Yemekler ise yutulurken yutak yolu ile yemek borusuna yönlendirilir, bu sırada gırtlak yemeklerin nefes borusuna kaçmasını önler. Ses telleri ve etrafındaki bölgenin kanserleri genel olarak gırtlak kanseri olarak adlandırılır. Birden fazla kanser çeşidi bu bölgede görülebilir ve hepsinin tedavi şekilleri farklıdır. %90 oranında gırtlak bölgesinin üstünde yer alan örtüden kaynaklanan kanserler görülür.

Neden olur?

Gırtlak kanserleri sigara içen erkeklerde daha çok görülür. Erkeklerde yaş ilerledikçe bu risk artmaktadır. Kadınların sigara içme oranı arttıkça gırtlak kanseri oranı da artmaktadır. Alkol alımı ile birlikte bu risk daha fazla artmaktadır.

Ne yapmalı, ne zaman doktora başvurmalı?

Erken teşhis ile gırtlak kanserinin tedavi edilebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle belirtilerin bilinmesi önemlidir. Kanserin olduğu yere göre değişen belirtiler olabilir. Ses kısıklığı, boğuk ses, yutarken takılma hissi veya ağrı, kulak ağrısı, öksürük sonrası kan gelmesi ve ilerlemiş vakalarda kilo kaybı ve boyunda kitle şeklinde belirtiler verir. 2 haftadan uzun süren şikayetlerde mutlaka kulak burun boğaz uzmanına başvurmak gereklidir.

Tanı için ne yapılmalı?

Gırtlağın ayrıntılı muayenesi yapılmalıdır. Ağız içinden veya burundan ilerletilen endoskoplar ile gırtlak ve yutak bölgesi ayrıntılı değerlendirilmelidir. Şüphelenilen bir bölge veya görülen bir yaradan veya kitleden ameliyathane şartlarında hasta uyutularak biyopsi almak gerekir. Boyuna ve diğer bölgelere yayılma ihtimali düşünülerek baş boyun muayenesi ayrıntılı olarak yapılır ve başta akciğer olmak üzere diğer sistemler kontrol edilir. Bu amaçla ultrason veya bilgisayarlı tomografi kullanılır.

Nasıl tedavi edilir?

Gırtlak kanserinin tedavisi tipine, yerleşim yerine, büyüklüğüne (evre) ve yaygınlığına göre değişir. Erken evrede yani küçük bir bölgede sınırlı kanserler de hem cerrahi hem de ışın tedavisi (radyoterapi) ile % 90’ın üzerinde başarı ile tedavi edilebilir. Eskiden tüm gırtlak kanserlerinde gırtlağın hepsi alındığı için boyunda kalıcı bir delik olurdu. Ameliyat tekniklerinin gelişmesi ile artık çok az bir hasta grubunda gırtlağın hepsi alınmaktadır. Parsiyel yani kısmi olarak gırtlak alınarak kanser başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir. İleri evre olan kanserlerde organ koruma amacı ile kemoterapi (ilaç) ve arkasından ışın tedavisi uygulanmaktadır. Hastalığın boyun lenf bezlerine atlama ihtimali nedeniyle boyundaki lenf bezlerinin de temizlenmesi gereklidir. Gırtlağa yönelik ameliyatlardan sonra yutma ve konuşma ile ilgili geçici sıkıntılar olabilir ancak yara yerlerinin iyileşmesi ile hasta normal yutma ve konuşma işlevlerini yapabilir.

Korunmak için ne yapılmalıdır?

Sigara ve alkol kullanmamak bu hastalığa yakalanma riskini çok azaltır. Başarılı tedavi şansı olması nedeniyle gırtlak kanserinin erken tanısı çok önemlidir.