Çene ile köprücük kemiği arasında kalan kısım boyun olarak adlandırılır. Bu bölgede oluşan şişlikler sebebi ne olursa olsun kitle olarak adlandırılır. Çocukluk çağında en sık doktora başvurma sebeplerinden olan boyun kitleleri dışarıdan görülebileceği gibi bazen doktorun elle muayenesi sırasında fark edilebilir.

Neden oluşur?

En sık sebebi baş ve boyun bölgesinde oluşan enfeksiyonlar ve tümörlerdir. Enfeksiyonun ve tümörün yayılmasını önleyen ve vücudun savunma mekanizmaları için gereken hücrelerin yapan bu lenf bezlerinin şişmesi nedeniyle oluşur. Baş boyun cildi, ağız içi, dil, bademcik, boğaz, burun, geniz bölgesi, kulak, gırtlak, akciğer ve hatta bazen mide ile ilgili hastalıklar boyun lenf bezlerinde şişmelere neden olurlar. Boyunda lenf bezlerinin şişmesi dışında tiroid bezi hastalıkları (guatr), tükürük bezi hastalıkları ve doğuştan olan fakat sonradan büyüyen kistler de boyunda kitle olarak karşımıza çıkarlar.

Ne yapmalı ne zaman doktora başvurmalı?

Lenf bezleri tüm vücutta vardır ama büyük bir çoğunluğu boyunda yerleşmiştir. Sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirenlerde özellikle çocuklarda boyunda elle hissedilebilen yumrular olabilir. Çocukların boyunlarının ince olması da bu lenf düğümlerinin kolay hissedilmesinin diğer bir sebebidir. Geçirilen bir enfeksiyona bağlı olan lenf bezi şişlikleri hastalığın tedavisi ile gerileyecektir. Tedaviye rağmen büyüyen veya enfeksiyon olmadan oluşan şişliklerde, üzerinde kızarıklık veya mor renk değişikliği olan sert ve ağrılı şişliklerde Kulak Burun Boğaz uzmanına başvurmak gereklidir.

Tanı için ne yapılmalı?

Öncelikle tam bir kulak burun boğaz muayenesi yapılmalı ve sonrasında nedeni bulmaya yönelik gerekli tetkikler ve filmler istenmelidir. Bazen doktorunuz sadece muayene ile tanı koyabilir ve tetkikleri tedaviye cevap alamadığında isteyebilir.Kan tetkikleri genellikle enfeksiyon varlığında veya lösemi, lenfoma gibi hastalıklar düşünüldüğünde istenir. Bazen enfeksiyon sonrası apse haline dönen kitlelerin değerlendirilmesinde veya tümöral ve kistik kitlelerde radyolojik değerlendirme (boyun ultrason veya bilgisayarlı tomografi) gerekebilir.Biyopsi bazen kanser şüphesi olduğunda veya enfeksiyonun farklı bir sebebe bağlı olduğundan şüphelenildiğinde yapılabilir. Genellikle iğne ile kitleden biyopsi yapılır. Lenf düğümünün kesilerek çıkarılması nadiren gerekli olur.

Nasıl tedavi edilir?

Enfeksiyona bağlı oluşan kitleler antibiyotik tedavisi ile mevcut hastalığın düzelmesi ile küçülür ve kaybolur. Kitle eğer kist ise cerrahi olarak çıkarılması gerekli olacaktır. Tümöre bağlı oluşan kitleler tümörün neye bağlı olduğuna ve tipine göre cerrahi ve/veya radyoterapi (ışın tedavisi) ile tedavi edilir.

Korunmak için ne yapılmalıdır?

Boyunda kitleleri önlemek mümkün olmayabilir. Ağrılı kitlelerde ağrı kesici ilaçlar ile hasta rahatlatılmalıdır. Sıcak uygulamanın kişiyi rahatlatacağı hatırlanmalıdır ve hasta tekrar gücünü toplayana kadar istirahat etmelidir.